Wierna rzeka

Wierna rzeka Stefana Żeromskiego to opowieść o losach powstańca o nazwisku Józef Odworąż. Akcja rozgrywa się w 1863 roku, jest to okres powstania styczniowego. Żeromski nadaje swej powieści podtytuł 'klechda domowa', co ma dookreślić jej związek z rodzinną tradycją. Geneza utworu sprowadza się do prawdziwego wydarzenia usłyszanego przez pisarza u ciotki Józefy Saskiej w 1863 roku. Wskazują na to następujące zbieżności miejsc realnych z fikcyjnymi: Dwór w Niezdołach ma swój pierwowzór w dworze z Rudy Zajączkowskiej. Państwo Rudeccy to w rzeczywistości państwo Sascy. Salomea Brynicka to postać powstała na podstawie osoby Anieli Lubowieckiej, krewnej Saskich. Józef Odworąż to rzeczywiście Jan Połubiński. Można nawet dalej szukać tych zbieżności, ale poprzestańmy na najważniejszych.