Aktualne problemy zarządzania – teoria i praktyka

Problemy związane z szeroko pojętym zarządzaniem są odzwierciedleniem epoki, do której się odnoszą. W obecnej sytuacji nasze problemy dotyczą i wynikają przede wszystkim z następujących uwarunkowań:1) stanu rozwoju gospodarki, tj. zdolności przedsiębiorstw, przedsiębiorców i pracowników do dostosowania się do wymogów zmieniającego się rynku;2) polityki społeczno-gospodarczej, która określa kierunki zmiany istniejącego stanu gospodarki i zakres reform oraz stosowane instrumenty jej wdrażania; w Polsce polityka ta z jednej strony związana jest z budową gospodarki rynkowej i akcesją Polski do Unii Europejskiej, z drugiej zaś – wynika z rozwiązywania zagadnień dotyczących sytuacji kryzysowej na świecie, w tym bieżących spraw związanych z funkcjonowaniem społeczeństwa i gospodarki;3) akcesji Polski do Unii Europejskiej, a zwłaszcza przebudowy poszczególnych działów gospodarki i dostosowania ich do wymagań Unii Europejskiej, a w tym powstawania nowych instytucji i mechanizmów funkcjonowania podmiotów gospodarczych, regulacji, zmiany prawa itp.;4) transformacji społeczno-gospodarczej, która jest następstwem wymienionych uwarunkowań, określających zakres dokonywanych zmian i ich finansowania, w tym finansowania z funduszy unijnych na określone cele (np. w regionach problemowych);5) sytuacji kryzysowej gospodarki, występującej na świecie i mającej wpływ na przebieg procesów restrukturyzacji, tj. zakłócenia przyjętych rozwiązań przez politykę społeczno-gospodarczą i wydłużania procesów zmian struktury społeczno-gospodarczej;6) wiedzy na temat zarządzania, w tym zarządzania publicznego, która ułatwia procesy podejmowania trafnych decyzji i ich realizacji.Analizując poszczególne uwarunkowania procesów zarządzania należy stwierdzić, że w Polsce zdolność przedsiębiorstw, przedsiębiorców i pracowników do dostosowania się do wymogów zmieniającego się rynku nie jest dostateczna. Spowodowane jest to różnymi czynnikami, poczynając od posiadanego majątku wytwórczego, poprzez stosowane technologie, poziom wykształcenia i umiejętności przedsiębiorców i pracowników, a kończąc na rodzaju i liczbie wprowadzanych innowacji. Przyjęte rozwiązania nie zawsze były ponadto trafnie wybrane i realizowane. Wynikało to z braku systemowego i długofalowego podejścia do przeprowadzonych zmian, które są podstawą kompleksowości i integralności zarządzania, a w następstwie tego zapewnienia ich optymalności (łącznie z rentownością) i lepszego dostosowania do występujących potrzeb. Nadmiernie też opierano się na metodach zarządzania zastosowanych w innych warunkach, nie zawsze odpowiednich do warunków Polski, która próbuje nadrobić zaległości w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego.Biorąc pod uwagę występujące społeczno-gospodarcze uwarunkowania funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki, w niniejszej monografii podjęto próbę naświetlenia aktualnych problemów zarządzania, które po pierwsze uwzględniałyby te uwarunkowania, a po drugie – wskazywały na kierunki zmian, wraz z propozycją zastosowania konkretnych rozwiązań na wybranych przykładach. Cele pracy mają zatem zarówno charakter poznawczy, jak i aplikacyjny.Monografia składa się z trzech zróżnicowanych części, które jednak wzajemnie się dopełniają.W części pierwszej pt. „Makroekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania organizacji i zarządzania nimi” ukazano przyczyny współczesnego kryzysu finansowo-ekonomicznego oraz wpływ uwarunkowań makroekonomicznych i instytucjonalnych na ryzyko wypłacalności i płynności w bankach europejskich oraz zarys polityki gospodarczej po kryzysie. Jednocześnie szczegółowo określono zagadnienia polityki edukacyjnej i zarządzania edukacją oraz polityki innowacyjnej.Osobne zagadnienia – związane z potrzebą reformowania – stanowią rozdziały obejmujące relacje urzędnik – przedsiębiorca oraz system ochrony zdrowia w Polsce.Druga część pt. „Funkcjonowanie organizacji” zawiera rozważania dotyczące społecznej odpowiedzialność biznesu z perspektywy pracownika oraz odpowiedzialności prawnokarnej menedżerów za antykonkurencyjne praktyki przedsiębiorców. Jednocześnie ukazano cel spółki kapitałowej, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki celu spółki Skarbu Państwa. Przedstawiono także wyzwania i problemy, jakie stoją przed sektorem małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce.Pozostałe opracowania tej części obejmują konkretne problemy funkcjonowania różnego rodzaju organizacji, których rozwiązanie powinno sprzyjać ich sprawniejszemu działaniu, a mianowicie: – mechanizm działania controllingu finansowego w przedsiębiorstwie; – rolę przedsiębiorstwa ekonomii społecznej w aktywizacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych; – zasady wynagradzania pracowników wynikające z prawa pracy i ich porównanie z praktyką firm oraz teorią zarządzania personelem; – współkonsumpcję jako wyzwanie dla współczesnego marketingu.Z kolei część trzecia pt. „Zarządzanie organizacjami” jest poświęcona procesom decyzyjnym w zarządzaniu opartym na pełnym systemie informacyjnym oraz przy wykorzystaniu systemów informatycznych.Zwrócono tutaj uwagę na złożoność uwarunkowań funkcjonowania organizacji (zwłaszcza na rynku międzynarodowym) oraz na cechy jakościowe informacji. Zagadnienia te rozpatrywano w odniesieniu do organizacji zarówno biznesowych, jak i publicznych, wskazując na potrzebę doskonalenia systemów zarządzania, jak np. w odniesieniu do zarządzania czasem pracy. Jednocześnie przedstawiono kierunki ewolucji projektowania systemów informatycznych wspomagających zarządzanie oraz wpływ tych systemów na zmiany w naukach o zarządzaniu.Podstawą monografii były wybrane badania i rozważania pracowników Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Badania te mają zróżnicowany charakter, ale mam nadzieję, że dobrze odzwierciedlają tak zakres badań społeczności Wydziału, jak i współczesne problemy zarządzania.